سهم خواهی از اقتصاد دنیا با تولید کالاهای دانش بنیان
به گزارش خبرگزاری مهر– سورنا ستاری*: خدا را شکر مقاومت مردم ایران، حمایت‌های رهبری، تلاش و پیگیری‌های دولت، به‌خصوص دستگاه دیپلماسی نتیجه داد و دیوار تحریم‌ها فرو ریخت. دیواری که ظالمانه ارتفاع گرفته بود در برابر ضربه‌های منطق و انصاف تاب نیاورد و تمام و کمال سرنگون شد.
روز لغو تحریم ها یک روز تاریخی است. نه از این جهت که قدرت‌های جهانی از خر شیطان پایین آمدند و درهای اقتصاد و تکنولوژی‌شان را به روی ما باز کردند، نه. چیزی که این روز را تاریخی می‌کند صبوری و پایداری مردمی است که در برابر زیاده‌خواهی نظام سلطه سر خم نکردند و حقوق حقه خود را نگذاشتند که پایمال شود.
در تاریخ این سرزمین، به‌خصوص در تاریخ پس از انقلاب نمونه‌های بسیاری را می‌توان ذکر کرد که صبر و وحدت کلمه و حقگویی مردم نتیجه داده و آن‌ها را به سرمنزل مقصود رسانده، قصه برجام نیز از همین جنس است. رهنمودهای خردمندانه رهبر عظیم‌الشان انقلاب، هوشیاری و مشارکت مردم و سپردن کار دست کاردانان و مسئولیت‌پذیری نخبگان و فرهیختگان باعث شدند تا حق هسته‌ای به رسمیت شناخته شود و اعتبار سیاسی و اجتماعی و علمی ایران اسلامی در چشم جهانیان بالا رود.
در این راه ما هزینه‌های بسیاری -مادی و معنوی- پرداخت کردیم و تجربه‌های ارزشمندی هم به دست آوردیم. یک جاهایی راه صواب پیمودیم، یک جاهایی هم ناخواسته از مسیر صواب دور افتادیم. گاهی یکدیگر را پشتیبانی کردیم، گاهی هم مغلوب احساسات شدیم و همدیگر را رنجاندیم. گاهی همیاری کردیم گاهی هم دنبال مقصر گشتیم تا کاسه کوزه‌های سیاسی را سر او بشکنیم.
اما آن‌چه امروز به دست آورده‌ایم چیزی بالاتر و ارزشمندتر از لغو تحریم‌هاست. ما تجربه‌ای به دست آوردیم که مثل چراغی روشن، تاریکی‌ها و ابهامات مسیر آینده را می‌زداید. تجربه علمی و فنی از یک سو و تجربه سیاسی و دیپلماتیک از سوی دیگر ما را در برخورد با اتفاقات آینده توانمندتر می‌کند.
روشی که ما در احقاق حق هسته‌ای خود اتخاذ کردیم در دنیا بدیل و نظیری نداشت. قبل از ما کشوری این راه را نپیموده بود و این مسیر را نرفته بود. حتی در لغو تحریم‌ها هم کاری که ما کردیم منحصر به فرد بود. هیچ مدلی پیش از ما وجود نداشت که ملتی بی‌آنکه از مواضع خود عقب‌نشینی کند تحریم‌ها را از سر راه خود بردارد.
راست می‌گویند ناظرین جهانی که منش و روش جمهوری اسلامی باید به یک درس دانشگاهی در رشته‌های سیاست و حقوق بین‌الملل بدل شود. حقیقتا کار مهمی اتفاق افتاد که باید قدرش را دانست. نباید بگذاریم تا در رقابت‌های سیاسی ارزش و اهمیت این کار ملی پایین بیاید و خدایی نکرده شیرینی برجام به کام ملت تلخ شود. اتفاقا از اینجا به بعد است که باید از شیرینی پساتحریم کامجویی کنیم و با دستی بازتر و گشاده‌تر مشکلات و معضلات کشور را حل کنیم.
تحریم‌ها بدی زیاد داشتند اما منکر نمی‌توان بود که در بین دانشمندان و فناوران و مردم ایجاد انگیزه کردند تا کارهای نشدنی را انجام دهند و خود اتکایی را عملا تجربه کنند. این تجربه را باید در پساتحریم هم دنبال کنیم و در سایه تعامل سازنده با دنیا صاحب دانش‌ها و تکنولوژی‌های جدید شویم. وقتی با موانع بسیار توانستیم کشور را به بهترین وجه اداره کنیم طبیعی است که حالا با دست باز و بی‌مانع و محذور بهتر می‌توانیم.
منتها آمدن پول و برداشته شدن موانع آسیب‌های خودش را هم دارد. باز به تجربه دریافته‌ایم که اگر پایبند برنامه‌ها و نقشه‌های راه نباشیم و نسبت به وضعیت خود آگاهی نداشته باشیم، سرمایه‌های هنگفت، باری از روی دوشمان برنمی‌دارند. نه تنها برنمی‌دارند بلکه خود تبدیل به وزر و وبالی می‌شوند که دردسرهای کلان برایمان درست می‌کنند. دردسرهایی که هنوز هم داریم تاوانشان را پس می‌دهیم.
پول مهم است اما حلال مشکلات نیست. لغو تحریم‌ها هم مهمند اما از آن‌ها مهمتر نحوه مدیریت کشور است. ما می‌توانستیم در سایه درآمدهای گزاف نفتی مشکلات اقتصادی‌مان را حل کنیم. اما فرصت‌سوزی کردیم و آن درآمد را در جاهای نامناسبی سرمایه‌گذاری کردیم که نتیجه ندادند. اگر درس گرفته باشیم از اشتباهاتمان حالا باید حواسمان را جمع کنیم که حتی ریالی از این سرمایه‌های آزاد شده هبا و هدر نشوند و به مصرف‌زدگی و رفاه کاذب دامن نزنند.
ما باید به تولیدات داخلی سر و سامان بدهیم و شرایط رونق اقتصاد دانش‌بنیان را فراهم آوریم. از حیث نیروی خلاقه انسانی ما هیچ کم و کسری نداریم. فضا برای رونق کسب و کار فراهم شود جوانان مستعد ایرانی بلدند که چه‌طور از طریق اقتصاد دانش‌بنیان کارآفرینی کنند. کارآفرینی نوین احتیاج به تزریق سرمایه دولتی ندارد.
کافی است امنیت سرمایه‌گذاری را تامین کنیم تا جوانان تحصیلکرده و مستعد بتوانند خود را نه فقط در عرصه ملی که در عرصه جهانی نشان دهند. حالا که تحریم‌ها برداشته شده‌اند فرصت مغتنمی است تا ما سهم خود را از اقتصاد دنیا بگیریم. این سهم‌خواهی معنی‌اش حضور و مشارکت در تولید کالا و خدمات دانش‌بنیان است.
دولت منظم شده است و برای سامان دادن به اقتصاد می‌داند که در دوران پساتحریم چه کارهایی را مسبب شود. لازم است تا همان همدلی و همیاری که در جریان هسته‌ای وجود داشت از این به بعد هم تداوم یابد.
در سایه اتفاق و همدلی کارهای مهمی می‌توانیم انجام دهیم و قدم‌های بزرگی می‌توانیم برداریم. شرطش احساس مسئولیت ملی است و این‌که آحاد جامعه بخصوص جوانان از جان و دل مایه بگذارند و دینشان را به وطنشان ادا کنند.
*معاون علمی و فناوری ریاست جمهوری